Rugops primus

De 'Abelisauridae' zijn vleesetende dinosauriërs met korte, stompe schedels en zeer kleine voorpoten. Veel soorten leefden tijdens het Vroeg, Midden en Laat-Krijt in Noord-Afrika, Zuid-Amerika, India en Madagaskar. Een belangrijke vertegenwoordiger van de Abelisauridae is Rugops. Vijfennegentig miljoen jaar geleden leefde Rugops in het gebied wat tegenwoordig Noord-Afrika heet. Tezamen met reusachtige vleeseters als Spinosaurus aegyptiacus en Carcharodontosaurus saharicus maakte Rugops Afrika onveilig.

Rugops primus

Rugops is een vrij grote carnivoor. Wetenschappers stellen dat Rugops een lengte van zes meter bereiken kon. Soms wordt 7 meter als limiet genoemd (Pim, 2014, p. 229). Op de site van paleontoloog Dr. Paul Sereno staat dat Rugops 7.31 (7.3152) meter lang was (Sereno, 2000). De heuphoogte van Rugops is 2.4384 meter (Sereno, 2000). Vergeleken met andere vertegenwoordigers van de Abelisauridae is Rugops middelgroot. Carnotaurus sastrei, een Abelisauridae van Zuid-Amerika, was een van de grotere soorten met een lengte van acht tot negen meter. Carnotaurus was ook zwaar. Rugops was waarschijnlijk iets lichter met zijn 750 kg (Pim, 2014, p. 229). Net als Carnotaurus heeft Rugops zeer kleine voorpoten waarvan de functie onduidelijk is (Pim, 2014, p. 229). Net als andere Abelisauridae heeft Rugops een vrij korte en stompe schedel. Op het oppervlak van de schedel zijn ‘putjes’ en knobbels aanwezig. Waarschijnlijk had Rugops grote schubben op zijn schedel. Ook is het mogelijk dat Rugops een vorm van beenbeplating op zijn schedel had. Boven de ogen van Rugops zijn twee uitstekende ‘wenkbrauwen’ of ‘afdakjes’ aanwezig. Structuren waarvan de functie nog niet duidelijk is. Rugops is in 2000 ontdekt in de Echkar formatie in Noord-Afrika. Het dier kreeg de naam ‘Rugops primus’ (Sereno, Wilson & Conrad, 2004, p. 1326) en leefde tussen 93.9 en 100.5 miljoen jaar geleden. Wellicht heeft Afrika vastgezeten aan Noord-Amerika tot plusminus 95 miljoen jaar geleden (Sereno, Wilson & Conrad, 2004, p. 1328). ‘Landbruggen’ zouden bestaan hebben. Die landbruggen zouden de verspreiding van Abelisauridae in Zuid-Amerika en Noord-Afrika verklaren.

Kenmerken

Van Rugops is weinig fossiel materiaal bekend. Het ‘holotype’ (originele en eerste fossiel) staat bekend onder de naam ‘MNN IGU1’ (Sereno, Wilson & Conrad, 2004, p. 1326) en bestaat uit schedeldelen. Paleontoloog Dr. Paul Sereno van de Universiteit van Chicago vond de schedel samen met zijn team. Het gaat om een gedeeltelijke schedel zonder posterolaterale delen van schedeldak en gehemelte. De schedel is bedekt met knobbeltjes, putjes en andere structuren (Sereno, Wilson & Conrad, 2004, p. 1326). Het is een van de eerste Abelisauridae die externe huidstructuren vertoont (Sereno, Wilson & Conrad, 2004, p. 1326). De schedel is gevonden in Abangharit (Republiek Niger) bij de Echkar formatie (ongeveer 95 miljoen jaar oud, Cenomanian). Van die formatie zijn ook fossielen van Spinosaurus en Carcharodontosauridae bekent. De schedel van Rugops vertoont duidelijke overeenkomsten met andere soorten uit de Abelisauridae familie. Zoals gezegd is de schedel vrij kort en stomp. Rugops verschilt met andere soorten in het feit dat het schedeldak niet zo dik is (Sereno, Wilson & Conrad, 2004, p. 1327). Ook zijn geen horens aanwezig zoals bij Carnotaurus. Er zijn zeven groeven aanwezig in de schedel waarvan de functie nog onduidelijk is (Sereno, Wilson & Conrad, 2004, p. 1327). De schedel vertoont tevens afdrukken van bloedvaten of andere weke delen (Sereno, Wilson & Conrad, 2004, p. 1327). Wellicht was Rugops een aaseter (Pim, 2014, p. 229). Rugops primus verwijst naar ‘rimpelgezicht’: de vele externe structuren en vaatindrukken lijken op rimpels. Op de site van de Universiteit van Chicago is te lezen dat de naam 'Rugops' verwijst naar 'eerste rimpelgezicht' (Sereno, 2000).

Media

Rugops is vrij onbekend in de film en televisie-industrie. Rugops primus komt onder andere voor in de BBC serie ‘Planet Dinosaur’ waarin het dier als aaseter wordt voorgesteld. Te zien is dat Rugops een grote vis ‘steelt’ van de enorme vleeseter Spinosaurus aegyptiacus.

Wetenschappelijke classificatie

Kingdom: Animalia

Phylum: Chordata

Order: Saurischia

Suborder: Theropoda

Clade: Abelisauria

Family: Abelisauridae

Genus: Rugops

Sereno et al., 2004

Species: R. primus

Binomial name: Rugops primus (Sereno et al., 2004)

(bron classificatie: https://en.wikipedia.org/wiki/Rugops)

(Rugops primus, eigen werk).

(vereenvoudigde weergave Rugops en mens, eigen werk).

Literatuur

Pim, K. (2014). Dinosaurs The Grand Tour. Everything Worth Knowing About Dinosaurs from Aardonyx to Zuniceratops. The Experiment. New York.

Sereno, P.C. (2000). Rugops. The University of Chicago. Retrieved February 22, 2016, from: http://paulsereno.uchicago.edu/discoveries/rugops_primus/

Sereno, P.C., Wilson, J.A. & Conrad, J.L. (2004). New dinosaurs link southern landmasses in the Mid-Cretaceous. Proceedings of the Royal Society of London (Series B) published online: pages 1325-1330. Retrieved February 21, 2016, from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1691741/pdf/15306329.pdf